Fundacje rodzinne w Polsce zdobywają coraz większą popularność jako skuteczny sposób zarządzania majątkiem i ochrony interesów rodzinnych. Podobnie jak spółki, fundacje rodzinne są zobowiązane do zgłoszenia informacji o beneficjentach rzeczywistych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). Obowiązek ten wynika z regulacji AML (Anti-Money Laundering), których celem jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

AML to zbiór procedur i regulacji zapobiegających legalizowaniu środków pochodzących z nielegalnych źródeł. W Polsce obowiązki w tym zakresie określa Ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Jednym z jej narzędzi jest CRBR, który zapewnia transparentność struktur własnościowych i finansowych podmiotów prawnych.

Beneficjenci rzeczywiści w fundacjach rodzinnych - zgłoszenie do CRBR

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) to instrument mający na celu identyfikację osób fizycznych sprawujących faktyczną kontrolę nad podmiotami prawnymi. Jego utworzenie jest częścią działań skierowanych przeciwko praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Fundacje rodzinne, jako nowa forma osoby prawnej, również podlegają obowiązkowi zgłoszenia beneficjentów rzeczywistych do CRBR.

Beneficjentami rzeczywistymi fundacji rodzinnych mogą być:

1. Fundatorzy – twórcy fundacji;
2. Członkowie organów fundacji, takich jak zarząd, zgromadzenie beneficjentów czy rada nadzorcza;
3. Beneficjenci – osoby korzystające z majątku fundacji.

Kiedy zgłosić fundację rodzinną do CRBR?

Terminy zgłoszenia są precyzyjnie określone przez Ustawę z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Fundacja rodzinna powinna zostać zgłoszona w ciągu 14 dni od dnia wpisu do rejestru fundacji rodzinnych prowadzonego przez Sąd Rejestrowy w Piotrkowie Trybunalskim.

Warto zwrócić uwagę na kilka istotnych kwestii:

• Fundacja rodzinna w organizacji, czyli przed wpisem do rejestru, nie podlega zgłoszeniu do CRBR.
• Do terminu 14 dni nie wlicza się sobót, niedziel i świąt.

Zgłoszenie beneficjentów rzeczywistych odbywa się online, za pośrednictwem formularza dostępnego na platformie Ministerstwa Finansów. W formularzu należy podać dane beneficjentów, takie jak:

1. Imię i nazwisko,
2. PESEL lub datę urodzenia,
3. Obywatelstwo,
4. Funkcję pełnioną w fundacji (np. fundator, członek zarządu, beneficjent).

Zgłoszenie małoletnich beneficjentów w fundacji rodzinnej

W przypadku małoletnich beneficjentów rzeczywistych mogą pojawić się dodatkowe trudności:

• Dzieci poniżej 13. roku życia nie są zgłaszane jako beneficjenci rzeczywiści, ponieważ nie posiadają zdolności do czynności prawnych. Zamiast nich należy wskazać przedstawicieli ustawowych, opiekunów prawnych lub kuratorów.
• Małoletni w wieku od 13 do 18 lat zgłaszani są zarówno jako beneficjenci rzeczywiści, jak i poprzez ich przedstawicieli ustawowych.

Wątpliwości interpretacyjne

Przepisy dotyczące fundacji rodzinnych budzą wiele pytań interpretacyjnych, zwłaszcza w kontekście ich zgodności z ustawą AML. Problemy wynikają z braku precyzyjnych regulacji dostosowanych do specyfiki fundacji rodzinnych oraz różnic w interpretacji instytucji, takich jak banki, które nie zawsze uznają małoletnich poniżej 18. roku życia za beneficjentów rzeczywistych. Tego rodzaju rozbieżności mogą powodować trudności w zgłaszaniu małoletnich beneficjentów do CRBR.

Bez NIP-u nie zgłosisz fundacji  rodzinnej do rejestru

Zgłoszenie beneficjenta rzeczywistego do CRBR wymaga uprzedniego uzyskania przez fundację rodzinną Numeru Identyfikacji Podatkowej (NIP).

W odróżnieniu od podmiotów rejestrowanych w KRS, fundacjom rodzinnym NIP nie jest nadawany automatycznie przez Sąd Rejestrowy. Wniosek o nadanie NIP musi zostać złożony przez organ uprawniony do reprezentacji – najczęściej fundatora. Bez NIP-u nie jest możliwe złożenie wniosku w CRBR, co czyni jego uzyskanie pierwszym krokiem po podpisaniu aktu założycielskiego.

CRBR kary - konsekwencje niedopełnienia obowiązków

Niedopełnienie obowiązków związanych z zgłoszeniem beneficjentów rzeczywistych lub aktualizacją danych w CRBR może skutkować poważnymi konsekwencjami, w tym karami finansowymi do 1 000 000 zł za brak zgłoszenia, nieaktualizowanie informacji lub podanie nieprawdziwych danych, oraz do 50 000 zł dla beneficjentów rzeczywistych, którzy nie przekazali wymaganych informacji. Organy nadzoru, takie jak Generalny Inspektor Informacji Finansowej (GIIF), mogą również nałożyć sankcje administracyjne, takie jak publiczne ogłoszenie naruszenia czy nakaz działań naprawczych. Ponadto, fundacje narażają się na sankcje reputacyjne, które mogą obejmować odmowę świadczenia usług przez banki, zamrożenie środków finansowych lub inne utrudnienia w działalności.

Aby uniknąć kar i sankcji, fundacja rodzinna powinna:

• Dokonać zgłoszenia w terminie 14 dni od wpisu do rejestru fundacji rodzinnych.
• Regularnie aktualizować dane w CRBR w ciągu 7 dni od zaistnienia zmiany w strukturze beneficjentów rzeczywistych.
• Upewnić się, że zgłoszenie jest kompletne i zgodne z rzeczywistością.

Wątpliwości interpretacyjne i wsparcie prawne

Fundacje rodzinne, jako nowa forma osoby prawnej, napotykają na liczne problemy interpretacyjne, zwłaszcza w kontekście zgodności z ustawą AML. W razie wątpliwości warto skorzystać z usług prawników specjalizujących się w fundacjach rodzinnych i procedurach AML. Eksperci mogą pomóc w:

• Precyzyjnym określeniu beneficjentów rzeczywistych.
• Przygotowaniu kompletnego zgłoszenia zgodnego z przepisami.
• Rozwiązaniu kwestii związanych z małoletnimi beneficjentami.

Wybór prawnika przy zakładaniu fundacji rodzinnej

Przy zakładaniu i rejestracji fundacji rodzinnej niezwykle ważne jest, aby skorzystać z pomocy doświadczonego prawnika, który posiada wiedzę na temat specyfiki tej formy działalności oraz obowiązujących przepisów. Zgłoszenie beneficjentów rzeczywistych fundacji rodzinnej do CRBR wymaga dokładnej znajomości regulacji oraz ich interpretacji. W obliczu licznych wątpliwości warto skorzystać z pomocy prawników specjalizujących się w fundacjach rodzinnych oraz tematyce AML (przeciwdziałanie praniu pieniędzy).

Kancelaria adwokacka Ciesielski-Oczachowska oferuje wsparcie w ustaleniu beneficjentów rzeczywistych fundacji rodzinnej, przygotowaniu zgłoszeń zgodnych z obowiązującymi przepisami, oraz rozwianiu wątpliwości, zwłaszcza tych dotyczących małoletnich beneficjentów. Współpraca z ekspertami eliminuje ryzyko błędów i zapewnia pełną zgodność z przepisami, pomagając Państwu uniknąć sankcji i niepotrzebnych komplikacji.