Stan na 8 września 2025 r.
Fundacja rodzinna to narzędzie do porządkowania sukcesji i długoterminowego zarządzania majątkiem. Dobrze zaprojektowana pozwala oddzielić majątek rodzinny od prywatnych spraw fundatora, zapewnić ciągłość zarządzania i przejrzyste zasady wypłat dla beneficjentów. Jednocześnie wymaga świadomych decyzji podatkowych – zarówno „tu i teraz”, jak i z horyzontem zmian od 2026 r. Poniżej przedstawiamy syntetyczne, praktyczne ujęcie tematu w imieniu Kancelarii.
Co daje fundacja rodzinna
- Fundacja rodzinna co do zasady korzysta ze zwolnienia podmiotowego w CIT (art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT). Podatek pojawia się m.in. przy świadczeniach dla beneficjentów oraz przy ukrytych zyskach i wynosi 15% (art. 24q).
- PIT u beneficjentów: tzw. „grupa zerowa” (małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo itd.) ma zwolnienie z PIT; pozostali co do zasady 10% lub 15% PIT — w zależności od stopnia pokrewieństwa i proporcji pochodzenia mienia (mechanizm z art. 21 ust. 1 pkt 157 ustawy o PIT w zw. z proporcją z ustawy o fundacji rodzinnej).
- Wyjątek ważny w praktyce: jeśli fundacja prowadzi działalność poza katalogiem z art. 5 ufr, dochód z tej części jest opodatkowany CIT 25% (art. 24r CIT)
Fundacja rodzinna - co ma się zmienić od 1 stycznia 2026 r. (projekt)
Ministerstwo Finansów opublikowało projekt nowelizacji ustawy o CIT dotyczący fundacji rodzinnych. Status na dziś: to projekt, który może ulec zmianom w toku prac legislacyjnych. Kierunek zmian: uszczelnienie preferencji, „schłodzenie” szybkich wyjść z inwestycji, doprecyzowanie spornej praktyki.
Kluczowe propozycje
- 36-miesięczny okres ograniczenia zbyci – sprzedaż mienia wniesionego do fundacji (nieodpłatnie) lub nabytego od podmiotu powiązanego bez dodatkowego CIT dopiero po upływie 36 miesięcy liczonych od końca roku nabycia/wniesienia; naruszenie okresu oznacza opodatkowanie wcześniejszej sprzedaży (z mechanizmami kompensacyjnymi, by nie dublować podatku przy późniejszych wypłatach).
- Przepisy przejściowe – projekt przewiduje objęcie „lock-upem” także mienia wniesionego po 31 sierpnia 2025 r. (czyli skutki mogą pojawić się jeszcze przed formalnym wejściem ustawy w życie).
- Rozszerzenie i doprecyzowanie „ukrytych zysków” – w tym reguł związanych z pożyczkami i świadczeniami na rzecz powiązanych.
- CFC / podmioty zagraniczne – możliwość objęcia fundacji reżimem zagranicznych jednostek kontrolowanych (CFC), co w pewnych układach może „ściągać” opodatkowanie zagranicznych dochodów na poziom fundacji.
- Doprecyzowanie najmu krótkoterminowego – projekt ogranicza korzystne traktowanie wybranych form najmu nieruchomości (zwłaszcza krótkoterminowego).
Wniosek praktyczny: model preferencyjny zostaje zachowany, ale będzie mniej elastyczny przy szybkim zbywaniu aktywów oraz bardziej restrykcyjny dla świadczeń „wewnątrz rodziny”/podmiotów powiązanych. Planowanie podatkowe wymaga włączenia osi czasu (36 miesięcy) i dokładnego zarządzania przepływami.
Kiedy fundacja rodzinna ma sens?
Fundacja rodzinna ma sens przede wszystkim wtedy, gdy celem jest długofalowe zabezpieczenie majątku wielopokoleniowego, uporządkowanie sukcesji oraz minimalizacja sporów przy jasnych, statutowych zasadach wypłat; dobrze sprawdza się też u inwestorów o długim horyzoncie, którzy i tak planują utrzymywać aktywa przez kilka lat, a także tam, gdzie kluczowa jest kontrola i transparentność dzięki wyodrębnionym organom i ładowi korporacyjnemu. Warto natomiast rozważyć inne formy lub rozwiązania hybrydowe, jeśli strategia opiera się na szybkich transakcjach zbycia (36-miesięczny lock-up może być wtedy realną barierą), gdy planowana działalność operacyjna wykracza poza ustawowo dozwolony katalog (ryzyko sankcyjnego 25% CIT), albo gdy skala majątku i horyzont czasowy są zbyt małe, by uzasadnić koszty i formalności związane z prowadzeniem fundacji.
