Wraz z końcem epoki pierwotnej, akumulacji kapitału i redystrybucji własności w społeczeństwie stopniowo zaczyna pojawiać się potrzeba zabezpieczenia zgromadzonego majątku oraz przekazania go kolejnym pokoleniom. W takich warunkach istnieje potrzeba poszukiwania, wyboru form i instrumentów dających optymalne możliwości przekazania zgromadzonego majątku.

Liczne pozwy, w których krewni walczą o swoją część spadku, stały się powszechne. Zupełnie inaczej jest, gdy dziedziczony majątek to firma rodzinna z wieloma aktywami, papierami wartościowymi, budynkami, gruntami, własnością intelektualną, udziałami i kapitałem zakładowym.

Większość przedsiębiorców, którzy poświęcili swoje życie na budowanie udanego biznesu, martwi się o to, kto będzie prowadził po ich śmierci rodzinną firmę. Dobrze jest, gdy spadkobiercy aktywnie uczestniczą w życiu firmy i w pewnym momencie są gotowi podjąć się jej prowadzenia. Ale jak chronić majątek rodzinny przed podziałem w sytuacji, gdy część z beneficjentów nie jest zainteresowana dalszym uczestnictwem w biznesie?

Po przeanalizowaniu doświadczeń wielu krajów zachodnich z planowaniem sukcesji w firmie rodzinnej, Polski Sejm przyjął jedną z rewolucyjnych zmian.

Do polskiego porządku prawnego zostanie wprowadzona ustawa o fundacjach rodzinnych, zapewniającą korzystne zasady dziedziczenia.

Sama nazwa „fundacja rodzinna” zakłada stworzenie nowego systemu zarządzania kapitałem. Kluczowym punktem fundacji jest ograniczenie dywersyfikacji majątku rodzinnego lub wycofanie inwestycji. Mówiąc prościej, fundacja pozwoli zachować rodzinny aktyw i ochroni go przed rozdzieleniem, w sytuacji, gdy część beneficjentów nie jest zainteresowana dalszym udziałem w biznesie.

Organy fundacji rodzinnej to: zarząd, rada nadzorcza oraz zgromadzenie beneficjentów.

Zarząd jest odpowiedzialny za podejmowanie ważnych decyzji dotyczących zarządzania. W fundacji rodzinnej za realizację wyznaczonych celów, zapewnienie płynności finansowej i wypłacalności fundacji zgodnie ze statutem fundacji, odpowiedzialny będzie Zarząd.

Zgodnie z decyzją fundatora w fundacji zostanie powołana rada nadzorcza, która pełni funkcję nadzorczą w stosunku do zarządu. Na żądanie fundatora w statucie mogą być określone jej dodatkowe uprawnienia. Przykładowo: pewne działania i decyzje zarządu mogą być realizowane wyłącznie za uprzednią zgodą rady.

Wskazani przez fundatora beneficjenci tworzą zgromadzenie beneficjentów, które zbiera się w określonych przypadkach (np. przy uzupełnianiu składu organu, przy zatwierdzaniu sprawozdania finansowego). Dzięki temu rodzina będzie miała niezbędny wpływ na najważniejsze kwestie związane z funkcjonowaniem fundacji rodzinnej w dłuższej perspektywie.

Tym sposobem kapitał rodzinny jest w należytym porządku i pod kontrolą. Taki sposób zarządzania powinien pomóc firmom rodzinnym w kontynuowaniu prowadzenia działalności przez więcej niż jedno pokolenie. Skorzysta na tym firma, jej udziałowcy, pracownicy, a w konsekwencji polska gospodarka.

Jak założyć fundację rodzinną - krok po kroku

Jak założyć fundacje rodzinną w Polsce (rejestracja):

1) złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie (forma aktu notarialnego);

2) ustalenie statutu (zadanie fundatora);

3) sporządzenie spisu mienia;

4) ustanowienie organów fundacji rodzinnej wymaganych przez ustawę lub statut (zarząd, rada nadzorcza, zgromadzenie beneficjentów);

5) wniesienie funduszu założycielskiego przed wpisaniem do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo wniesienie funduszu założycielskiego w terminie dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie;

6) wpisanie do rejestru fundacji rodzinnych.

Kto może założyć fundację rodzinną?

Fundatorem fundacji rodzinnej będzie wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, która złoży oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie.

Fundator zobowiązany będzie wnieść do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100 000 zł.

Kto będzie mógł być beneficjentem?

1) osoba fizyczna,

2) organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie – która zgodnie ze statutem będzie mogła otrzymać świadczenie od fundacji rodzinnej lub mienie w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej,

3) fundator. 

Fundacja rodzinna będzie mogła wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców tylko w zakresie:

1) zbywania mienia, o ile mienie to nie zostanie nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;

2) najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;

3) przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;

4) nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;

5) udzielania pożyczek:

1. a) spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje;
2. b) spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik;
3. c) beneficjentom;

6) obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;

7) produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowić będą co najmniej 50% tego produktu;

8) gospodarki leśnej.

Koszt rejestracji fundacji rodzinnej

Opłaty:

－ opłata stała w kwocie 500 złotych będzie pobierana od zgłoszenia fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych,

－ opłata stała w kwocie 250 złotych będzie pobierana od wniosku o wpis w rejestrze fundacji rodzinnych.

Nasi eksperci przygotowali krótką instrukcję, która zawiera następujące punkty:
I. Cel Fundacji
II. Utworzenie fundacji
III. Rejestracja Fundacji
IV. Beneficjenci fundacji
V. Audyt fundacji

Pobierz instrukcję pod linkiem – Fundacja Rodzinna  

Przykład Fundacji Rodzinnej: Fundacja Rodziny Kowalskich

I. Cel Fundacji

Cele Fundacji Rodziny Kowalskich:

1. Zachowanie majątku rodzinnego: Celem jest zabezpieczenie, ochrona i pomnażanie majątku rodzinnego na rzecz obecnych i przyszłych pokoleń rodziny Kowalskich.
2. Wsparcie edukacyjne i zawodowe: Fundacja wspiera edukację, rozwój zawodowy i osobisty członków rodziny, finansując stypendia, kursy, szkolenia oraz inne inicjatywy edukacyjne.
3. Projekty charytatywne: Fundacja angażuje się w działalność charytatywną, wspierając projekty i organizacje zgodne z wartościami rodziny Kowalskich, takie jak pomoc potrzebującym, ochrona środowiska czy rozwój lokalnej społeczności.
4. Zarządzanie działalnością gospodarczą: Fundacja zarządza działalnością gospodarczą związaną z majątkiem rodzinnym, w tym nieruchomościami, inwestycjami finansowymi i innymi aktywami.

II. Utworzenie Fundacji

Fundator: Jan Kowalski, osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, ustanawia Fundację Rodziny Kowalskich na podstawie aktu notarialnego sporządzonego w dniu 1 czerwca 2024 roku.

Statut Fundacji: Dokument zawiera szczegółowe informacje na temat celów fundacji, sposobu zarządzania, uprawnień organów fundacji, procedur wewnętrznych oraz innych kluczowych aspektów funkcjonowania fundacji.

Spis Mienia: Lista aktywów wniesionych do fundacji przez fundatora, obejmująca:

1. Nieruchomości: Dom w Warszawie, działka budowlana w Krakowie.
2. Aktywa finansowe: Portfel inwestycyjny o wartości 500 000 zł.
3. Ruchomości: Flota samochodowa składająca się z 3 pojazdów.

III. Rejestracja Fundacji

1. Złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej: Akt notarialny sporządzony przez fundatora, zawierający oświadczenie o ustanowieniu fundacji.
2. Ustalenie statutu fundacji: Fundator sporządza statut, który jest podstawowym dokumentem regulującym działanie fundacji.
3. Wniesienie funduszu założycielskiego: Fundator wnosi fundusz założycielski w wysokości 100 000 zł przed rejestracją fundacji.
4. Wpis do rejestru fundacji rodzinnych: Złożenie wniosku o wpis fundacji do rejestru fundacji rodzinnych, wraz z opłatą rejestracyjną w wysokości 500 zł. Po dokonaniu wpisu fundacja uzyskuje osobowość prawną.

IV. Organy Fundacji

Zarząd Fundacji:

• Prezes: Jan Kowalski
• Członkowie Zarządu: Anna Kowalska (żona), Piotr Kowalski (syn)
• Zadania Zarządu: Zarząd odpowiada za bieżące zarządzanie fundacją, podejmowanie kluczowych decyzji operacyjnych i finansowych oraz realizację celów fundacji zgodnie ze statutem.

Rada Nadzorcza:

• Przewodniczący: Maria Nowak (siostra Jana Kowalskiego)
• Członkowie: Tomasz Kowalski (brat Jana Kowalskiego), Ewa Kowalska (bratanica Jana Kowalskiego)
• Zadania Rady Nadzorczej: Rada nadzorcza sprawuje kontrolę nad działaniami zarządu, ocenia wyniki finansowe fundacji oraz monitoruje realizację jej celów. Rada nadzorcza może także posiadać dodatkowe uprawnienia określone w statucie, takie jak zatwierdzanie strategicznych decyzji zarządu.

Zgromadzenie Beneficjentów:

• Członkowie: Jan Kowalski, Anna Kowalska, Piotr Kowalski, Maria Nowak, Tomasz Kowalski, Ewa Kowalska
• Zadania Zgromadzenia Beneficjentów: Zgromadzenie beneficjentów zbiera się w określonych przypadkach, takich jak zatwierdzanie sprawozdań finansowych, wybór nowych członków organów fundacji oraz podejmowanie decyzji dotyczących kluczowych kwestii związanych z fundacją.

V. Beneficjenci Fundacji

Beneficjentami Fundacji Rodziny Kowalskich mogą być:

1. Osoby fizyczne: Członkowie rodziny Kowalskich oraz inne osoby fizyczne wskazane przez fundatora.
2. Organizacje pozarządowe: Organizacje prowadzące działalność pożytku publicznego, zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
3. Fundator: Jan Kowalski może również być beneficjentem fundacji.

VI. Audyt Fundacji

Coroczny audyt finansowy:

1. Fundacja Rodziny Kowalskich będzie poddawana corocznemu audytowi finansowemu przeprowadzanemu przez niezależną firmę audytorską.
2. Celem audytu jest zapewnienie przejrzystości finansowej, zgodności z przepisami prawnymi oraz monitorowanie realizacji celów fundacji.
3. Raport z audytu będzie przedstawiany Radzie Nadzorczej oraz Zgromadzeniu Beneficjentów.

Dlaczego warto założyć Fundację Rodzinną?

Założenie fundacji rodzinnej, takiej jak Fundacja Rodziny Kowalskich, pozwala na:

1. Zabezpieczenie majątku: Ochrona przed podziałem i zachowanie integralności majątku rodzinnego.
2. Kontynuacja zarządzania majątkiem: Umożliwienie dalszego zarządzania przez wyznaczone organy.
3. Wsparcie dla członków rodziny: Finansowanie edukacji i rozwoju zawodowego.
4. Działalność charytatywna: Realizacja projektów społecznych i charytatywnych.

Uwaga: Wszystkie imiona i nazwiska użyte w przykładzie są fikcyjne i służą wyłącznie ilustracji. 

 PROSIMY O PRZESŁANIE WIADOMOŚCI E-MAIL Z ZAPYTANIEM O KOSZT ZAŁOŻENIA FUNDACJI RODZINNEJ.

PO OTRZYMANIU ZGŁOSZENIA PRZYGOTUJEMY I PRZEŚLEMY SZCZEGÓŁOWĄ OFERTĘ.