Pozycja prawna w sprawie karnej to stosunek do zarzutu lub podejrzenia popełnienia przestępstwa. Wybór stanowiska procesowego przez oskarżonego jest kluczowym momentem w sprawie karnej, gdyż decyduje o tym, czy oskarżony będzie składał zeznania, jeśli tak, to jakie, oraz jak będzie skonstruowana obrona w sprawie. Nieprawidłowo wybrana pozycja nie doprowadzi w przyszłości do pożądanego rezultatu, nawet jeśli wszystkie kolejne działania zostaną przeprowadzone perfekcyjnie.

Dlatego trzeba poważnie, w przemyślany sposób wybrać pozycję, rozważyć wcześniej wszystkie „za” i „przeciw”.

Zgodnie z opinią adwokatów Poznańskiej kancelarii prawnej, wybór pozycji prawnej w sprawie karnej należy do oskarżonego. Zadaniem adwokata jest wyjaśnienie możliwych wariantów i ich następstw oraz wyrażenie swojej profesjonalnej opinii na temat optymalnego wariantu.

Pozycja może być konfesyjna (in. wyznaniowa), niekonfesyjna i milcząca. Każda z tych opcji ma swoje wady i zalety.

Pozycja wyznaniowa oznacza zgodę na postawiony zarzut lub wysunięte podejrzenie. Przyznanie się do winy może być pełne lub częściowe. Jest przydatne tylko wtedy, gdy dana osoba rzeczywiście popełniła zarzucane jej przestępstwa, a w aktach sprawy znajdują się na to dowody.

Przyznanie się do winy jest okolicznością łagodzącą i w niektórych przypadkach pozwala na złożenie stosownego wniosku o umorzenie postępowania karnego lub wymierzenie przez sąd łagodniejszej kary, zarówno co do rodzaju, jak i wymiaru. Wadą zbyt wczesnego przyznania się do winy jest to, że osoba może być ścigana i skazana przy braku innych wystarczających dowodów winy na podstawie własnego przyznania się. Innymi słowy, w przypadku braku przyznania się do winy, sprawa karna może zakończyć się umorzeniem lub uniewinnieniem.

Niekonfesyjna pozycja oznacza brak zgody na zarzut lub podejrzenie. Pozycja ta jest efektywna w przypadkach, gdy dana osoba nie popełniła zarzucanego jej czynu społecznie niebezpiecznego, czyn ten nie stanowi przestępstwa lub też organ ścigania nie posiada dowodów winy. W przypadku potwierdzenia stanowiska, postępowanie karne jest umarzane lub wydawany jest wyrok uniewinniający. Niepodtrzymanie tego stanowiska pociąga za sobą skazanie i wymierzenie surowszej kary z uwagi na brak istotnych okoliczności łagodzących, takich jak szczera skrucha i dobrowolne naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem.

Pozycja milczenia to odmowa zeznań przeciwko sobie i odmowa przedstawienia swojego stosunku do oskarżenia lub podejrzenia. Milczenie jest właściwe tak długo, jak długo nie można ocenić, czy czyn stanowi przestępstwo lub czy śledztwo ma wystarczające dowody. Milczenie pozwala później wybrać pozycję konfesyjną lub niekonfesyjną bez zmiany zeznań. Jest to dość istotne, gdyż każda zmiana zeznań oskarżonego jest negatywnie postrzegana przez śledztwo i sąd, traktując ją jako linię obrony, oceniając zeznania oskarżonego jako niespójne i sprzeczne, a przez to niewiarygodne. Innymi słowy, jeśli osoba najpierw się przyzna, a potem wycofa ze swojego wyznania, istnieje duża szansa, że jej przyznanie się zostanie ocenione jako prawdziwe, a nieprzyznanie się jako kłamstwo. Wadą milczenia jest to, że stwarza pewne wątpliwości w śledztwie i sądzie, że dana osoba jest rzeczywiście niewinna i prowadzi do późniejszej obrony zasadności zarzutu. Obrona milczenia jest już obroną przed zasadnością zarzutu, gdy nie ma innych dowodów.

Wybór pozycji zależy więc od tego, czy dana osoba popełniła inkryminowane czyny oraz czy istnieją dowody na jej winę.

Analiza czynników od Adwokata do spraw karnych w Poznaniu

Jeśli dana osoba nie popełniła przestępstwa, czyli nie zrobiła faktycznie tego, co jest jej zarzucane, wybór jest oczywisty － nie przyznawać się do winy. Podejrzany lub oskarżony jest w stanie samodzielnie dokonać tego wyboru, gdyż lepiej niż ktokolwiek inny wie, co zrobił lub czego nie zrobił.

Trudniejsze jest, gdy chodzi o ocenę, czy doszło do popełnienia przestępstwa i czy istnieją dowody winy. Bez profesjonalnego obrońcy w sprawach karnych przeprowadzenie takiej analizy jest praktycznie niemożliwe.

Corpus delicti to ogół obiektywnych i subiektywnych cech czynu charakteryzujących go jako przestępczy. Jeśli występuje corpus delicti, czyn jest uznawany za przestępstwo i pociąga za sobą odpowiedzialność karną; jeśli go nie ma, nie ma przestępstwa i nie ma kary.

Ponieważ corpus delicti jest kategorią czysto prawną, aby odpowiedzieć na pytanie, czy dany czyn stanowi przestępstwo, należy zwrócić się do profesjonalnego adwokata specjalizującego się w obronie karnej. Zadaniem oskarżonego jest pełne i zgodne z prawdą opowiedzenie o tym, czego się dopuścił, a zadaniem obrońcy jest ocena, czy czyn ten stanowi przestępstwo, a jeśli tak, to z jakiego artykułu, części lub paragrafu Kodeksu karnego należy zakwalifikować działania oskarżonego.

Ocena dowodów jest jednak jeszcze bardziej skomplikowana.

Po pierwsze, należy wziąć pod uwagę, że istnieje takie pojęcie jak „poufność postępowania przygotowawczego”, z którego wynika, że prowadzący postępowanie nie ujawnia dowodów oskarżonemu lub jego obrońcy do czasu zakończenia postępowania. Oskarżony i jego obrońca mają możliwość zapoznania się z aktami sprawy karnej dopiero pod koniec postępowania przygotowawczego, natomiast konieczność złożenia zeznań i wyrażenia swojego stanowiska w sprawie pojawia się wcześniej. Dlatego też dokonując oceny dowodów przed zapoznaniem się z aktami sprawy, należy kierować się tym, jakie dowody mogą być zebrane przez organy prowadzące postępowanie w ogóle, a po zapoznaniu się － tym, jakie dowody są rzeczywiście dostępne w sprawie.

Po drugie, dowody muszą być ocenione pod względem przydatności, dopuszczalności, wiarygodności i wystarczalności, co wymaga zarówno wiedzy prawniczej, jak i faktycznego doświadczenia w sprawach karnych.

Jeśli Ty lub Twoi bliscy jesteście w sytuacji, w której potrzebujecie dobrego prawnika do skutecznego prowadzenia sprawy, prawnik sprawy karne w Poznaniu  pomoże zająć właściwą pozycję prawną w sprawie karnej. 

Prawo podejrzanego/oskarżonego do odmowy składania wyjaśnień.