Zawierając związek małżeński, młodzi ludzie często nie zdają sobie sprawy, że z chwilą wydania aktu małżeństwa małżeńskie stosunki majątkowe będą regulowane przez Kodeks rodzinny i opiekuńczy － akt prawny będący głównym źródłem prawa rodzinnego w Polsce, kompleksowo regulujący stosunki rodzinne; został uchwalony przez Sejm RP 25 lutego 1964 r., a wszedł w życie 1 stycznia 1965 r.

W trakcie trwania pożycia małżeńskiego małżonkowie nabywają majątek ruchomy i nieruchomy: mieszkanie, dom prywatny, działkę czy samochód. Podczas rozwodu pojawia się pytanie o podział nabytego majątku. Rodzi to wiele pytań, zwłaszcza jeśli nieruchomość została zakupiona na kredyt.

Na podstawie powyższego rozważymy kwestie związane z zakupem, sprzedażą i podziałem samochodu.

Samochód zarejestrowany na jednego z małżonków

Samochód zakupiony po ślubie należy do majątku wspólnego, co oznacza, że niezależnie od tego, który z małżonków figuruje w dowodzie rejestracyjnym, oboje mają do niego takie same prawa.

Ponieważ oboje małżonkowie mają równe prawa do samochodu, formalna zgoda jednego z małżonków nie jest konieczna przy jego sprzedaży.

Zgodnie z art. 36 § 2 Kodeksu rodzinnego mąż i żona mogą samodzielnie rozporządzać majątkiem, ale istnieje szereg wyjątków.

Przepis art. 39 stosuje się odpowiednio.

Art. 37. [Czynności wymagające zgody drugiego małżonka

1.Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:

1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego          nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków;

2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal;

3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa;

4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.

2. Ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka.

3. Druga strona może wyznaczyć małżonkowi, którego zgoda jest wymagana, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.

4. Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.

Podział majątku małżeńskiego

Kiedy para się rozwodzi, cały wspólnie nabyty majątek małżonków zostaje podzielony między nich.

Polskie prawo podaje ogólne zasady podziału majątku nabytego w trakcie małżeństwa, w tym samochodu.

O podziale majątku na jednego z małżonków (jeśli strony nie osiągną wspólnego rozwiązania) decyduje Sąd, biorąc pod uwagę interesy małoletnich dzieci i miejsce ich zamieszkania (z ojcem lub matką).

W trakcie postępowania rozwodowego sąd może zmniejszyć udział jednego z małżonków, jeśli istnieją mocne dowody na bezcelowe wydawanie pieniędzy (spowodowane np. hazardem, uzależnieniem od alkoholu lub narkotyków).

W niektórych przypadkach małżonkowie wiedząc, że szykuje się rozwód sprzedają swój wspólny majątek (samochody, sprzęt AGD, biżuterię) w nadziei na uzyskanie większego udziału.

Adwokat od spraw karnych ostrzega, że oprócz odpowiedzialności karnej oskarżony będzie zobowiązany do zwrotu małżonce kwoty odpowiadającej jej udziałowi w majątku wspólnym. Małżonkowi przysługuje prawo do żądania zwrotu połowy wartości nieruchomości, przy czym kwota ta może być określona jako wartość rynkowa, a nie cena zakupu lub sprzedaży.  

Online Seminarium: Proces Rozwodowy i Podział Majątku
Koszt uczestnictwa: 200 zł
Dowiedz się więcej

Istnieje kilka sposobów na podział samochodu po rozwodzie.

Adwokat do spraw spadkowych z dużym doświadczeniem procesowym stwierdza, że najbardziej rozsądną i przyjazną dla budżetu opcją jest ugoda.

Do porozumienia można dojść w drodze negocjacji między małżonkami lub między zaufanymi osobami (prawnikami).

Do jakiego rodzaju porozumienia najczęściej dochodzi między małżonkami przy podziale samochodu:

－ pozostawienie go w osobistym posiadaniu jednego z małżonków;

－ podzielenie wpływów z samochodu równo lub w innej proporcji uzgodnionej po sprzedaży samochodu;

－ przeniesienie samochodu na własność jednego z małżonków, przy czym drugi małżonek otrzymuje rekompensatę pieniężną za wydanie nieruchomości nabytej na własność.

Umowa określa jeden z powyższych wariantów i określa procedurę, na jakich warunkach i w jakim momencie samochód zostanie podzielony.

Jak dojść do porozumienia, gdy samochód, którego małżonkowie są właścicielami, został zakupiony z kredytu?

Podział majątku to nie tylko uzyskanie swojej części, wiąże się on również z podziałem długów. Długi to płatności za kredyty samochodowe, hipoteczne, pożyczki na sprzęt domowy, remonty itp.

Do czasu całkowitej spłaty kredytu samochód nie podlega zaborowi, gdyż jest faktycznie zastawiony na rzecz banku.

Jakie opcje oferuje prawnik:

－ spłacić zobowiązania umowne wobec banku, sprzedając samochód osobie trzeciej, by resztę pieniędzy podzielić między siebie;

－ przenieść samochód na własność jednego z małżonków, przy czym część pieniędzy została przeniesiona na jednego z małżonków, ale zobowiązania dłużne pozostają przy właścicielu samochodu. Najprościej mówiąc, jeden z małżonków wykupuje udział drugiego małżonka i przejmuje pozostałą część kredytu. Tylko bank może zatwierdzić taką umowę. Doświadczony adwokat separacji negocjuje z bankiem, aby znaleźć rozwiązanie dla zobowiązania.

Specjalistyczna wycena samochodu

Jeśli nie jesteś w stanie określić wartości rynkowej swojego samochodu, możesz zlecić jego wycenę rzeczoznawcy samochodowemu. Rzeczoznawca może pomóc Ci ustalić, ile naprawdę kosztuje Twój samochód w oparciu o jego wartość rynkową, normalne zużycie, rok produkcji i inne czynniki.

Co ważne: auto wycena jest wykonywana również w przypadku sporu co do sposobu użytkowania samochodu. Jeśli jeden z małżonków korzysta z samochodu samodzielnie i nie oddaje go drugiej stronie do użytku, należy udać się do sądu w celu rozstrzygnięcia sporu.

Wówczas sąd może powołać biegłego rzeczoznawcę, podczas którego biegły oszacuje rzeczywistą wartość samochodu na podstawie dostarczonych dokumentów, gdyż samochód nie będzie dostępny.

Ekspertyza rozwiązuje też inny problem w przypadku sporu: małżonek bez skrupułów, umawiając się na podział samochodu, może celowo zaniżać lub zawyżać jego wartość, aby uzyskać większą korzyść.

Dzięki ekspertyzie ustalona zostanie rzeczywista wartość samochodu, a interesy stron nie zostaną naruszone.