Ugoda w sprawie karnej－ jaka jest korzyść?
Stopniowo w postępowaniu karnym pojawiają się nowe trendy. Główni uczestnicy procesu － podejrzany, oskarżony, prokurator i pokrzywdzony － szukają sposobu na zakończenie postępowania karnego z minimalnymi stratami. Trudno podać dokładne statystyki, ale część oskarżonych uznaje za dopuszczalne zawarcie porozumienia procesowego z prokuratorem lub pogodzenie się z pokrzywdzonym. Warto podkreślić, że profesjonalny obrońca w sprawach karnych nigdy nie podejmie decyzji zamiast podejrzanego/oskarżonego. Adwokat specjalizujący się w sprawach karnych wyjaśni konsekwencje (wady i zalety) decyzji podjętej przez oskarżonego. Głównym celem prawnika jest uzyskanie jak najlepszych wyników dla klienta w oparciu o materiały sprawy. Jeśli adwokat jest przekonany, że najlepszym rozwiązaniem jest obrona interesów klienta w sądzie, nie ma potrzeby prowadzenia negocjacji.
Ugoda między stronami w sprawie karnej
Każdy ma swój własny interes. Podejrzany/oskarżony stara się uzyskać wyrok w zawieszeniu i uniknąć lat sądowej procedury. Prokurator dąży do wyeliminowania ryzyka uniewinnienia, szybkiego zakończenia skomplikowanej sprawy. Ofiara stara się o odszkodowanie, którego może nie uzyskać w zwykłym procesie.
Ważną kwestią jest to, że sąd może odmówić zawarcia ugody między stronami, jeżeli porozumienie jest sprzeczne z prawem lub zmierza do jego obejścia, albo gdy porozumienie jest wewnętrznie sprzeczne i brakuje w nim konkretów. Dlatego do przygotowania umowy należy podejść poważnie, a dokumenty nie powinny być podpisywane bez dokładnej weryfikacji. Przy zawieraniu porozumienia w sprawie karnej doskonałym rozwiązaniem jest skontaktowanie się z innym adwokatem karnistą w celu podwójnego sprawdzenia.
Kto może być mediatorem w postępowaniu karnym?
Warto zaznaczyć, że w postępowaniu karnym zgody na prowadzenie mediacji udzielają instytucje i osoby uprawnione do prowadzenia takich negocjacji, które są wpisane do specjalnego rejestru prowadzonego przez Prezesa Sądu Okręgowego. Listę mediatorów można znaleźć na stronie Prezesa Sądu Okręgowego w Poznaniu.
Z pomocą mediatora możliwe jest zmniejszenie stopnia konfliktu między stronami i umożliwienie stronom spojrzenia na problem z przeciwnego punktu widzenia. Negocjacje między stronami mogą pomóc w ograniczeniu sporów sądowych, a także w zmniejszeniu kosztów związanych z postępowaniem sądowym. Mediator musi zapewnić, że wszystkie strony konfliktu są na równych prawach. Mediacja karna jest dużym obciążeniem, któremu towarzyszy duża intensywność emocjonalna. Sprawy skierowane do mediacji w postępowaniu karnym w 80 procentach przypadków kończą się porozumieniem mediacyjnym. Okres negocjacji w sprawie karnej nie jest dłuższy niż jeden miesiąc. Informacje, które są podawane w czasie negocjacji nie mogą być wykorzystywane przez uczestników w postępowaniu sądowym i są wyłącznie poufne. Po zakończeniu negocjacji mediator przedkłada sądowi protokół zawierający następujące informacje:
－ datę, numer i miejsce negocjacji;
－ listę osób biorących udział w spotkaniu;
－ informację o tym, czy doszło do zawarcia ugody.
Jeżeli strony zawarły ugodę w sprawie karnej, mediator przedkłada sądowi wraz z protokołem ugodę podpisaną przez oskarżonego, pokrzywdzonego i mediatora.
Przy wydawaniu wyroku sędzia określa karę według własnego uznania i dba o to, aby surowość kary nie przekraczała stopnia winy skazanego.
Tym samym umowa o mediację w rozwiązaniu sprawy karnej może mieć wpływ na decyzję sądu. Wymierzając karę sądową bierze także pod uwagę pozytywne wyniki przeprowadzone mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą albo ugodę pomiędzy nimi osiągniętą w postępowaniu przed sądem lub prokuratorem. － § 3. art. 53. Dyrektywy wymiaru kary:
－ Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary także w uzasadnionych przypadkach, gdy nawet lżejsza kara przewidziana za przestępstwo byłaby niewspółmiernie surowa (Art; 60 § 2 ust. 1 k.k.);
－ Odstąpienie od wymierzenia kary － Art. 61. Kodeks karny;
－ Dobrowolne poddanie się karze － Art. 387. Kods postępowania karnego.
Przykładowo, jeżeli sąd wybrał karę, która zgodnie z ustawą przewiduje pozbawienie wolności do lat 3, a społeczna szkodliwość przestępstwa jest znikoma, może wymierzyć karę z zawieszeniem jej wykonania i wypłacić pokrzywdzonemu odszkodowanie. W ten sposób cele kary zostaną osiągnięte.
Warto zaznaczyć, że warunkowego zawieszenia wykonania kary nie stosuje się wobec osób, które popełniły przestępstwo zagrożone karą powyżej 5 lat pozbawienia wolności.
Ile kosztuje mediator w sprawie karnej?
Jeżeli strony konfliktu dojdą do wniosku, że chcą osiągnąć porozumienie w drodze mediacji sądowej, Skarb Państwa opłaca mediatora w całości. Zgodnie z art. 618 § 1 pkt 8 kpk opłata za usługi mediatora wynosi 120 zł plus 20 zł za korespondencję. Strony mogą również samodzielnie zgłosić się do mediatora bez skierowania z sądu, prokuratury lub policji. Koszt usług mediatora jest uzgadniany między stronami przed rozpoczęciem negocjacji.
Mediator w postępowaniu karnym ma następujące uprawnienia:
1) zapoznać się z informacjami przekazanymi stronom w mediacji przez organ prowadzący postępowanie karne;
2) zapoznać się z danymi dotyczącymi stron postępowania karnego, które są stronami mediacji;
3) spotykać się z uczestnikami postępowania karnego zgodnie z przepisami procedury karnej;
4) udzielać pomocy stronom w zawarciu porozumienia w sprawie pojednania.
Obowiązki mediatora:
1) działa wyłącznie za zgodą stron w mediacji;
2) przed rozpoczęciem mediacji wyjaśnić stronom cel mediacji, a także ich prawa i obowiązki;
3) nie ujawniać informacji poznanych w toku mediacji.
Mediator ma prawo prowadzić mediację za zgodą stron od momentu rejestracji wniosku, jak również w kolejnych etapach postępowania karnego do momentu uprawomocnienia się wyroku.
Wykaz dokumentów dla stron w sprawie karnej
Wzór Protokół z mediacji pobierz dokument
Wzór Zaproszenie do udziału w sprawie karnej pobierz dokument
Wzór Wynagrodzenie za mediację pobierz dokument
Wzór Sprawozdanie z wyników postępowania mediacyjnego pobierz dokument
Wzór Wniosek stron o zatwierdzenie ugody pobierz dokument
Proszę przeczytać:
Prawo podejrzanego/oskarżonego do odmowy składania wyjaśnień.
Zgodnie z polską procedurą karną osoba podejrzana/oskarżona ma prawo do odmowy składania wyjaśnień. Posługując się językiem potocznym – ma prawo nic nie mówić, a Sąd nie ma prawa wyciągania z tego faktu żadnych negatywnych konsekwencji dla takiej osoby. Sąd nie może przyjąć, że „gdyby była niewinna to zeznania złożyłaby”. Bardzo często jako obrońca zalecam klientom korzystanie z tego prawa, zwłaszcza na początkowym etapie postępowania, w sytuacji kiedy znaczna część materiału nie jest jeszcze znana. Bo złożyć wyjaśnienia w okresie późniejszym zawsze można, a tego co się raz powiedziało nie sposób już cofnąć.
I żeby to zobrazować – kilkanaście lat temu w postępowaniu karnym gospodarczym z moim kolegą broniliśmy ok.40 osób oskarżonych o wyłudzenie pieniędzy z pewnej firmy. Wszystkim zaleciliśmy aby odmówili składania wyjaśnień. Ok.30 skorzystało z naszej porady, ok.10 postanowiło jednak wyjaśnienia złożyć. Wszystkie 30 które odmówiły składania wyjaśnień zostało uniewinnione. 10 osób które wyjaśnienia złożyło zostały skazane.
Cóż, naprawdę warto słuchać swojego obrońcy.
